Η αρπακτικότητα, η αξία και η εξουσία ....

Γράφει ο οικονομολόγος Λάμπρος Σταματιάδης («Παρατηρητής της Θράκης»)

-

Κατά την οικονομική κρίση του 1929 και του κραχ της Γουώλ Στρητ ο Τ.Μ. Κέυνς έκανε μια παρατήρηση η οποία ταιριάζει απόλυτα με τις σημερινές συνθήκες. «Έχουμε μπλεχτεί σε ένα πρόβλημα κολοσσιαίων διαστάσεων, έχοντας κάνει χοντρά λάθη στο χειρισμό μιας ντελικάτης μηχανής τη λειτουργία της οποίας δεν κατανοούμε». Κατά την οικονομική κατάρρευση της Γουώλ Στρητ το 2008 ο Άλαν Γκρίσπαν σε ανακριτική επιτροπή σοκαρισμένος δήλωσε: «Ανακάλυψα ένα σφάλμα στο μοντέλο που θεωρούσα ότι αποτελεί τη δομή η οποία καθορίζει τη λειτουργία του κόσμου». Τη «μηχανή» δηλαδή που πίστευε ότι μπορούσε να λειτουργήσει παραγωγικά με αυτορρύθμιση και να λύσει τα προβλήματα των ΗΠΑ και του κόσμου. Πρόκειται για μια «μηχανή» κοινωνικής λειτουργίας που παράγει και διανέμει τον παγκόσμιο πλούτο. Μια «μηχανή» τη λειτουργία και την εξελεκτική πορεία της οποίας ο κοινωνικός στοχασμός εξηγούσε και συνεχίζει να εξηγεί:

• α) Με βάση κυρίως τις επικρατούσες φιλοσοφικές θεωρίες του διαλεκτικού ιδεαλισμού και του διαλεκτικού υλισμού.

• β) Με βάση τις οικονομικές θεωρίες παραγωγής της αξίας και του πλούτου, κυρίως των οικονομικών στοχαστών Άνταμ Σμιθ, Ρικάρντο και Μαρξ.

• γ) Της πολιτικής θεωρίας, που αναδείχθηκε από τις παραπάνω θεωρίες και οδηγήθηκε βασικά σε δύο κεντρικές θέσεις παραγωγής και διανομής του πλούτου, αυτές της ιδιωτικοποίησης των μέσων παραγωγής και της κυριαρχίας των αγορών και αυτές της κοινωνικοποίησης των μέσων παραγωγής και της κυριαρχίας του κράτους, για την εύρυθμη λειτουργία της παραγωγής, της διανομής του πλούτου και της απασχόλησης. Μιας πολιτικής θεωρίας, που τελικά υλοποιήθηκε στα ανεπτυγμένα κυρίως κράτη, εκφρασμένη με τρία κύρια πολιτικά συστήματα διακυβέρνησης, του σοσιαλιστικού, της φιλελεύθερης ή νεοφιλελεύθερης δημοκρατίας και ιδιαίτερα στον ευρωπαϊκό χώρο με το ενδιάμεσο πολιτικό σύστημα της σοσιαλδημοκρατίας. Πολιτικά συστήματα, που λειτούργησαν στο εσωτερικό των κρατών με τη συνεχή πάλη των κοινωνικών τους τάξεων για την κατάληψη της εξουσίας και με την πάλη των αντιθέτων, κεφαλαίου και εργασίας για το μοίρασμα του παραγόμενου πλούτου τους. Σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο κατασκευάστηκαν από τις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές δυνάμεις πολιτικά συστήματα αποικιοκρατικής εξάρτησης, ψευτοδημοκρατίες και ψευτοδικτατορίες ανδρεικέλων, που συνήργησαν στη λεηλασία του πλούτου των χωρών τους.

Η σημερινή οικονομική και συστημική κρίση αναδεικνύει και πάλι την αδυναμία του κοινωνικού στοχασμού να κατανοήσει τη δομή και τη λειτουργία της νέας εξελιγμένης «μηχανής», της οποίας η λειτουργία της μετατοπίζεται προοδευτικά από τον παλιό κόσμο-χώρο της βιομηχανικής εποχής στο νέο κόσμο της ψηφιακής εποχής. Ένα νέο κόσμο, ο οποίος προοδευτικά αναπτύσσεται και διογκώνεται με νέας μορφής παραγωγικές τάξεις και μέσα παραγωγής. Ένα νέο κόσμο, στον οποίο η «μηχανή» για να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες και να λειτουργήσει έχει διχοτομηθεί, με ένα μέρος της να αναπτύσσεται επιβραδυνόμενα στον παλιό βιομηχανικό κόσμο και ένα μέρος της να αναπτύσσεται επιταχυνόμενα στο νέο ψηφιακό κόσμο. Έτσι η «μηχανή», οι «δύο πλέον μηχανές», λειτουργούν παράλληλα αλλά αλληλένδετα, πολυεπίπεδα, πολυδιάστατα και πολύπλοκα, εξελισσόμενες ανισότροπα και ανισόχρονα στους διαστελόμενους κοινωνικούς μας επιμέρους κόσμο-χώρους, πράγμα το οποίο καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την κατανόηση της λειτουργίας της (τους).
Όσο θα συνεχίζεται η αδυναμία κατανόησης της λειτουργίας της «μηχανής» από τις κοινωνικές επιστήμες, τόσο θα υπάρχει και θα διαιωνίζεται απαξιωμένος και ανίκανος, ο εξαρτημένος από αυτές πολιτικός στοχασμός και οι πολιτικοί σχηματισμοί του. Δημιουργείται έτσι μια ανεπάρκεια των κοινωνικών επιστημών που προκαλεί έκπληξη και αγανάκτηση, διότι παρά την τεράστια διόγκωσή τους σε επενδύσεις και επιστήμονες, η ανάπτυξή τους βρίσκεται σε δυσαρμονία με αυτή των θετικών επιστημών. Έτσι, ενώ οι φυσικοί αποκάλυψαν και συνεχίζουν να αποκαλύπτουν τις δομές και τη λειτουργία του υλικού κόσμου (του άπειρα μεγάλου και του άπειρα μικρού) και οι βιολόγοι τις δομές και τη λειτουργία του έμβιου κόσμου (γονιδιώματα, DNA), διεισδύοντας συνεχώς σε αυτόν τον κόσμο, οι οικονομικοί κυρίως στοχαστές είναι καθηλωμένοι ακόμη στα επιτεύγματα των στοχαστών του 18ου και 19ου αιώνα, για την εξήγηση των δομών του άπειρα σύνθετου κοινωνικού κόσμου (αξία, εργασία, κεφάλαιο) και προσπαθούν με βάση αυτά τα δεδομένα να εξηγήσουν τη λειτουργία και την εξελεκτική πορεία της σύγχρονης κοινωνίας, που αποδεικνύεται ανεπιτυχής. Έτσι για την πραγματικότητα, της υφιστάμενης από πολλά χρόνια μόνιμης οικονομικής και συστημικής κρίσης των ανεπτυγμένων χωρών, δεν υπάρχουν από τους σύγχρονους φιλοσόφους, οικονομολόγους και πολιτικούς στοχαστές, αισιόδοξα μηνύματα αντιμετώπισής της. Χαρακτηριστική περίπτωση του Ε. Βαλερστάϊν, ο οποίος προβλέπει ότι οι κοινωνίες θα ανακάμψουν μετά 50 χρόνια αλλά με άγνωστους πολιτικούς σχηματισμούς. Κατά τον ίδιο περίπου τρόπο αντιμετωπίζεται η δραματική αυτή κατάσταση, από τους κοινωνικούς στοχαστές (νεομαρξιστές, νεοφιλελεύθερους ή σοσιαλδημοκράτες), οι οποίοι όχι σαν επιστήμονες αλλά σαν αστρολόγοι προβλέπουν ότι μπορεί αυτή η κρίση να αντιμετωπιστεί με πολιτικά μέτρα από τους υφιστάμενους ή νέους πολιτικούς σχηματισμούς, εξετάζοντάς την ανάλογα από την οπτική γωνία των χώρων που υποστηρίζουν και υποστηρίζονται.

Αυτή η αδυναμία αντιμετώπισης του διαιωνιζόμενου και άλυτου προς το παρόν «προβλήματος» προκαλεί «νευρικές αντιδράσεις πανικού»:

• α) Στις πολιτικές ηγεσίες, κυρίως των ανεπτυγμένων κρατών, οι οποίες χωρίς θεωρητική καθοδήγηση λαμβάνουν σπασμωδικά μέτρα, για να αντιμετωπίσουν τη συνεχή συρρίκνωση των οικονομιών τους. Μέτρα, που ταχύτατα αποδεικνύονται ανεπαρκή και λανθασμένα, που επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο την ύφεση των οικονομιών τους.

• β) Στους λαούς οι οποίοι προβληματισμένοι, απελπισμένοι και αγανακτισμένοι, αδυνατούν να επιλέξουν τα κατάλληλα πολιτικά κόμματα και τις κατάλληλες πολιτικές ηγεσίες που θα αναστρέψουν την κατάσταση. Μια αδυναμία, η οποία οφείλεται στην κατάρρευση όλων των πολιτικών συστημάτων, που με αυτά κατά τους τελευταίους αιώνες πέτυχαν να διαχειρίζονται την εξουσία και την παραγωγική λειτουργία των κρατών, διαχωρίζοντας τους πολίτες τους, σε αριστερούς ή δεξιούς, μοναρχικούς ή δημοκράτες, προοδευτικούς ή συντηρητικούς, κομμουνιστές ή ιμπεριαλιστές κτλ., κατασκευάζοντας γενικά αντιπάλους ή εχθρούς. Μια πολιτική κατάσταση, που (ειδικότερα στον Ευρωπαϊκό Νότο κατά τα τελευταία μετά την κατάλυση των δικτατοριών χρόνια και την είσοδο των κρατών του στην Ε.Ε.) εξελίχθηκε και διαμορφώθηκε σε μια μόνιμη διακυβέρνηση δύο όμοιων σοσιαλδημοκρατικών –νεοφιλελεύθερων κομματικών μηχανισμών, ενώ τα δημιουργηθέντα εκτός εξουσίας μικροκόμματα «αριστερά» και «δεξιά» που περιστασιακά, λόγω της μόνιμης οικονομικής κρίσης και της διάχυτης αγανάκτησης ενισχύονται, στην ουσία αποτελούν «απολιθώματα» πολιτικών σχηματισμών, οι οποίοι έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν και έχουν αποτύχει, χωρίς να υπάρχει καμία πλέον δυνατότητα συμμετοχής τους στην εξουσία, εκτός αν «συμμορφωθούν στας υποδείξεις». Η ανάγκη όμως επιβίωσης των ανθρώπων θα οδηγήσει τον κοινωνικό στοχασμό να αναζητήσει τη λύση του «προβλήματος», για την κατανόηση της λειτουργίας της «μηχανής», η αδυναμία κατανόησης της οποίας οφείλεται στην ανεπάρκεια των ληφθέντων στοιχείων, των δεδομένων, των δομών και της αλληλεξάρτησής τους. Δεδομένα και στοιχεία τα οποία θα αντικαταστήσουν τους «αγνώστους της εξίσωσης» και θα οδηγήσουν στη λύση της.

Τρία νέα στοιχεία, που δεν έχουν ληφθεί σαν βάση μέχρι σήμερα από την κοινωνική επιστήμη, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην ερμηνεία της λειτουργίας της «μηχανής», είναι η αρπακτικότητα, η δομή της αξίας και η δομή της εξουσίας.

Η αρπακτικότητα

Ο άνθρωπος δεν είναι ιδιαίτερο είδος στη φύση, πλασμένος καθ’ εικόνα και ομοίωση του Θεού, «καλός κ’ αγαθός», αλλά ένα εξελισσόμενο βιολογικό είδος του ζωϊκού βασιλείου και η εξελεκτική του πορεία στο χωροχρόνο ερμηνεύεται βιολογικά με τη Δαρβινική θεωρία και κοινωνικά με το διαλεκτικό υλισμό. Κατά την πορεία της κοινωνικής εξέλιξης, ο άνθρωπος μέσα στην κοινωνική ομάδα λειτουργεί με δυο ενστικτώδεις βασικές εγγενείς λειτουργίες. Η πρώτη είναι η παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών για την αναπαραγωγή και την εξυπηρέτησή του, την αποταμίευση των περισσευμάτων για τη δημιουργία πλούτου (κεφαλαίου), που θα εξασφαλίσει το μέλλον του και τη δημιουργία μηχανισμών εξουσίας, για την προστασία του από τα αρπακτικά (εσωτερικά ή εξωτερικά). Μια λειτουργία η οποία περιλαμβάνει αρπακτικές δυνάμεις λεηλασίας των φυσικών πόρων και της καταστροφής του περιβάλλοντος. Η δεύτερη είναι η λειτουργία μηχανισμών, που του δίνει τη δυνατότητα αρπαγής του πλούτου τρίτων (παραγωγών ή άλλων αρπακτικών). Η εξελικτική πορεία των διαφόρων κοινωνικών ομάδων ή κρατών, προσδιορίζεται ή καθρεπτίζει την εξελικτική πορεία των όπλων και των μηχανισμών αρπακτικότητας, τόσο της λεηλασίας της φύσης όσο και της λεηλασίας των περιουσιών των τρίτων, τα οποία είναι αντανάκλαση της συσσωρευμένης νοημοσύνης και γνώσης της κάθε ομάδας.
Και οι δύο αυτές λειτουργίες επεκτείνονται στις οικογένειες, στις φάρες, στις συντεχνίες, στις κοινωνικές τάξεις, στα κράτη και στις ομάδες κρατών. Με την εξελικτική πορεία των ενστικτωδών αυτών δυνάμεων διαμορφώθηκαν οι σύγχρονες κοινωνίες και τα σύγχρονα κράτη.

Η δομή της αξίας

Με τη θέση ότι, η αξιακή δομή της οικονομίας στον κοινωνικό μας κόσμο αποτελείται από ένα γενεσιουργό αίτιο, την εργατική δύναμη σαν το πρωτεύον (αίτιο) και δευτερεύον επακόλουθο (αιτιατό) την παραγόμενη αξία ή τη συσσωρευμένη αξία (κεφάλαιο) και ότι το αίτιο και αιτιατό αποτελούν τους πόλους της πάλης των αντιθέτων για τη διανομή του παραχθέντος πλούτου, δεν είναι δυνατή η ερμηνεία του «προβλήματος», η ερμηνεία της λειτουργίας της «μηχανής», η ερμηνεία της λειτουργίας της κοινωνίας. Ο κοινωνικός μας κόσμος, δεν είναι ανεξάρτητος, αποκομμένος από τον υλικό κόσμο. Είναι ένα μικρό κομμάτι, του οποίου οι δομές του, και οι νόμοι της εξέλιξής του, είναι φυσικό να ακολουθούν ανάλογη με αυτόν πορεία.
Ο υλικός κόσμος αποτελείται από ύλη και ενέργεια, μια ταυτόσημη έννοια, καθόσον η ενέργεια είναι μια διαφορετική μορφή της εξελισσόμενης ύλης. Η συνεχής μετατροπή της μιας μορφής στην άλλη γίνεται χωρίς καμιά απώλεια, με μόνη περίπτωση την καταστροφή τους κατά την απορρόφησή τους από τις «μαύρες τρύπες». Ο κοινωνικός άνθρωπος μετατρέπει ένα μέρος της υλικής του δύναμης σε παραγωγική ενέργεια (κάθε μορφής, νόμιμη ή παράνομη) και παράγει νέα «ύλη», η οποία εκφράζεται με κάποια αξία, σε διάφορες μορφές όπως: προϊόντα και υπηρεσίες, για την αναπαραγωγή του, αποθέματα (πλούτο) για την εξασφάλιση του μέλλοντός του, παραγωγικά μέσα, όπλα αρπαγής (γνώση, νοημοσύνη) κτλ. Όλες αυτές οι παραγόμενες «υλικές αξίες» μπορούν ανά πάσα στιγμή με την εντολή του να επανακινητοποιήσουν τον παραγωγικό κύκλο, μετατροπής της «ύλης σε ενέργεια». Κατά τον ίδιο με την φύση τρόπο μπορεί αυτή η «ύλη και ενέργεια» της κοινωνίας, να απορροφάται και να καταστρέφεται σε μια «μαύρη τρύπα» αδράνειας. Η διαφορά της κοινωνικής ύλης ενέργειας με τη φυσική είναι:

• α) Ότι το μέγεθός της μπορεί να αυξομειώνεται από τον «τυχαίο παράγοντα». Μια τυχαία δύναμη, που μπορεί να διακόψει ή να μεταβάλλει τις ομαλές συνθήκες της παραγωγικής λειτουργίας, οφειλόμενη είτε σε φυσικές δυνάμεις, είτε σε ανθρώπινες δυνάμεις, οι οποίες θα ευνοηθούν από αυτή τη μεταβολή.

• β) Ότι η ομαλή ανταγωνιστική παραγωγική λειτουργία του κεφαλαίου (ύλη) ακολουθεί τον οικονομικό νόμο της πτωτικής τάσης, του μέσου ποσοστού κέρδους. Ενός νόμου, που καταστρατηγείται είτε με τη λειτουργία μονοπωλίων, είτε με άλλες «τυχαίες», ή παράνομες παραγωγικές λειτουργίες «αρπακτικών». «Τυχαίες» ή παράνομες λειτουργίες, που δημιουργούν «αφύσικα υπερβολικές αξίες» αγαθών, τις υπεραξίες των οποίων ιδιοποιούνται οι ομάδες «αρπακτικών» που τις διαχειρίζονται.

Ενώ παράλληλα το μέγεθος της αξίας των αγαθών καθώς και του νομίσματος, του μέτρου που την καθορίζει, υπερεκτιμώνται ή απαξιώνονται, ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση, η οποία επηρεάζεται απόλυτα από την αναπτυξιακή ή την υφεσιακή πορεία κάθε κράτους. Το κοινωνικό μας σύμπαν δεν αποτελείται από δύο διαφορετικές δυνάμεις οι οποίες συγκρούονται για τη διανομή του παραγόμενου πλούτου αλλά από την ίδια δύναμη, η οποία λαμβάνοντας τις μορφές της «ενέργειας» ή της «ύλης» κινεί την κοινωνική μας «μηχανή».

Απόδειξη αυτής της θέσης είναι ότι:

• α) Το μεν κεφάλαιο μπορεί να λειτουργήσει για την παραγωγή αξίας, τόσο με τη συνεργασία άλλων παραγωγικών εργασιακών δυνάμεων σαν βιομηχανικό ή εμπορικό κεφάλαιο, όσο και μόνο του σαν χρηματιστικό κεφάλαιο, καθόσον εμπεριέχει μέσα του παραγωγικές δυνάμεις (ενέργεια).

• β) Οι δε παραγωγικές εργασιακές δυνάμεις μπορούν τόσο με τη συνεργασία του κεφαλαίου (ύλη), όσο και από μόνες τους να παράγουν αξίες καθόσον εμπεριέχουν στο είναι τους, στη δομή τους αποταμιευμένο κεφάλαιο (νοημοσύνη, γνώση). Πρόκειται για μια άποψη, που ίσως γίνει το έναυσμα για άλλα πιο ανεπτυγμένα οικονομικά πνεύματα να ερευνήσουν τη γέννηση, τη λειτουργία ή τυχόν αφθαρσία της «κοινωνικής ύλης-ενέργειας» και του θανάτου της.

Η δομή της εξουσίας

Η εξουσία είναι ένας ρυθμιστικός μηχανισμός, ο οποίος δημιουργήθηκε με τον σχηματισμό των πρώτων κοινωνιών. Τον δημιούργησε η ανάγκη προστασίας του παραγόμενου και αποταμιευόμενου πλούτου, των διαφόρων κοινωνικών ομάδων από τα «αρπακτικά». Η ανάπτυξη και η ισχυροποίηση αυτού του μηχανισμού εξελίχθηκε ανάλογα με την ανάπτυξη τόσο των «αρπακτικών μηχανισμών» των παραγωγικών δυνάμεων για τη λεηλασία της φύσης, όσο και των «αρπακτικών μηχανισμών» για τη λεηλασία του παραχθέντος πλούτου των παραγωγικών δυνάμεων και του πλούτου άλλων «αρπακτικών». Το όπλο της σύγκρουσης των «θηρευτών» και «θηραμάτων» καθώς και της ρυθμιστικής δύναμης της εξουσίας είναι η νοημοσύνη. Η εξέλιξη της νοημοσύνης έχει σαν γενεσιουργό αίτιο την «αρπακτικότητα» τόσο για την παραγωγική όσο και την «αρπακτική» λειτουργία της κοινωνίας. Η ιστορία του κοινωνικού ανθρώπου αποτυπώνει την εξελικτική πορεία της «νοημοσύνης» του, δηλαδή αυτή των εξοπλιστικών του δυνάμεων τόσο για την παραγωγή αγαθών όσο και τη λεηλασία του πλούτου τρίτων.
Η εξελεκτική πορεία των μηχανισμών εξουσίας αποτυπώνει την εξάρτησή τους από τις δυνάμεις που τους στηρίζουν, τους συντηρούν οικονομικά και τους ισχυροποιούν. Στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, η εξουσία στις ανεπτυγμένες χώρες του δυτικού κόσμου, διαμορφώθηκε διαφορετικά κατά τις δύο περιόδους εξέλιξής της. Στην πρώτη, την αναπτυξιακή περίοδο, τεράστιες ποσότητες πλούτου όδευαν από όλα τα αναπτυσσόμενα και υπανάπτυκτα κράτη προς τον ανεπτυγμένο κόσμο (περίοδος μονοπωλιακού καπιταλισμού). Στην περίοδο αυτή οι μηχανισμοί εξουσίας, με τη χρηματοδότηση και υπό τον έλεγχο του παγκόσμια συσσωρευμένου κεφαλαίου και με τη συνέργεια των λαών τους («αριστεροί ή δεξιοί»), λειτούργησαν με τη μορφή «αρπακτικών», αυξάνοντας τη δύναμη και τα εισοδήματα όλων τους (σαν μερτικό), λεηλατώντας τόσο τον πλούτο των λοιπών κρατών όσο και των φυσικών πόρων καταστρέφοντας το περιβάλλον.
Στη δεύτερη περίοδο της μόνιμης οικονομικής κρίσης (η οποία δεν έχει καμία σχέση με τις 10ετείς κρίσεις υπερπαραγωγής ή τις 50ετείς κρίσεις Κοντράτιεφ) άρχισε η αντίστροφη πορεία των ροών πλούτου από τις ανεπτυγμένες προς τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Περίοδος, κατά την οποία τέθηκε σε εφαρμογή ο οικονομικός νόμος της πτωτικής τάσης των εισοδημάτων των ανεπτυγμένων κρατών, για τη σύγκλισή τους με αυτά των αναπτυσσόμενων. Περίοδος, κατά την οποία οι λαοί τους από «θηρευτές» μετατρέπονται σε «θηράματα». Τα κυριότερα αίτια αυτής της κρίσης ήταν:

• α) Η αδυναμία των ισχυρών κρατών και των εξουσιών τους να δημιουργούν συρράξεις μεταξύ τους λόγω του πυρηνικού κινδύνου, αλλά και αποικιοκρατικών επεμβάσεων λεηλασίας ανίσχυρων χωρών.

• β) Η ανεξαρτητοποίηση, η αυτονόμηση και η ισχυροποίηση των οικονομιών πολλών αναπτυσσόμενων χωρών καθώς και η ανάπτυξή τους σε ισχυρά οικονομικά και πολιτικά κέντρα δύναμης. Μια εξέλιξη, που επέβαλε την παγκοσμιοποίηση και οδήγησε στη βαθμιαία μετατροπή από το μονοπωλιακό στον ανταγωνιστικό καπιταλισμό. Δηλαδή, από μια μορφή «βίαιου – δικτατορικού» καπιταλισμού, του μεγάλου κεφαλαίου των πολυεθνικών εταιρειών και των εξαρτώμενων από αυτές εξουσιών, σε μια μορφή «δημοκρατικού» καπιταλισμού των αγορών.

• γ) Η πρώτη στην ιστορία ειρηνική κατάρρευση ενός κοινωνικού συστήματος, του σοσιαλιστικού, λόγω ανικανότητάς του να αντιμετωπίσει τον οικονομικό ανταγωνισμό, με τα κάθε λογής καπιταλιστικά συστήματα.

Η επικράτηση του ανταγωνιστικού καπιταλισμού, το πέρασμα από τη βιομηχανική στην ψηφιακή εποχή και η εμφάνιση της μόνιμης οικονομικής κρίσης στις ανεπτυγμένες χώρες, προκάλεσαν μεταλλάξεις στις δομές: α) Του κεφαλαίου. β) Της εξουσίας. γ) Του προλεταριάτου. δ) Του σοσιαλισμού.

Η μετάλλαξη του κεφαλαίου

Με τη δημιουργία ενός νέου «υπερκράτους», χωρίς λαό, χωρίς έδαφος και συνήθεις μηχανισμούς εξουσίας, του οποίου η δύναμη είναι τα συσσωρευμένα κεφάλαια, τα οποία προέρχονται κατά κύριο λόγο από την παγκόσμια διαφθορά (κυρίως των μηχανισμών εξουσίας) και την φοροδιαφυγή (κυρίως μέσω offshore εταιριών). Ενός κράτους, που προήλθε από τη διάσπαση των παγκοσμίων κεφαλαίων σε «νόμιμα», παραγωγικά και φορολογούμενα εντός των κρατών με τα οποία αυτά συνεργάζονται και σε «παράνομα» και αφορολόγητα που έχουν απεξαρτηθεί από τις εξουσίες των κρατών. Ενός κράτους εχεμύθειας και προστασίας των πληροφοριών προέλευσης και λειτουργίας της δύναμής του. Ενός νέου «αθέατου κράτους», το οποίο έχει έδρα το Σίτι του Λονδίνου (Νέα Βρετανική αυτοκρατορία), βάσεις στις διάφορες αποικίες της Βρετανίας (Κεϊμάν, Παρθένοι Νήσοι κλπ.) και συνεργάτες στην Ελβετία και διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ (φορολογικούς παραδείσους). Πρόκειται για ένα «κράτος», μια τεράστια συσσώρευση κεφαλαίων, τα οποία πρέπει να νομιμοποιούνται, να προστατεύονται και να επενδύονται για να κερδοφορούν. Να προστατεύονται από τις χώρες από τις οποίες προέρχονται αλλά και από άλλα «αρπακτικά». Διαθέτουν «σαν ενιαία κρατική οντότητα» στρατό από κατάλληλα στελέχη σαν ειδικούς συνεργάτες (νομικούς, οικονομολόγους, τραπεζικούς), αλλά και εγκάθετους στους μηχανισμούς εξουσίας των κρατών, για να στηρίζουν τη λειτουργία του.
Το «κράτος αυτό» βρίσκοντας εμπόδια επένδυσης στις ανεπτυγμένες χώρες, στις νομοθεσίες τους και την υψηλή τους φορολογία, στράφηκε υποχρεωτικά στις αναπτυσσόμενες χώρες, επενδύει σε αυτές κεφάλαια και τεχνολογία και τις αναπτύσσει διαταράσσοντας έτσι τους παγκόσμιους συσχετισμούς δυνάμεων. Παράλληλα όμως το «κράτος αυτό», όσο ακόμη μπορεί, ελέγχοντας τις εξουσίες ιδιαίτερα των ανεπτυγμένων χωρών, να τις οδηγεί σε υπερχρέωση, κατορθώνει να επενδύει σε αυτές χωρίς περιορισμούς, νομιμοποιώντας τα κάθε παράνομης προέλευσης κεφάλαιά του, και να επιτυγχάνει μεγαλύτερα επιτόκια και κέρδη. Έτσι διογκώνεται συνεχώς συγκεντρώνοντας το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμια παραγόμενου πλούτου, όσο θα συνεχίζουν στα κράτη και ιδιαίτερα στα ανεπτυγμένα, να είναι ανεξέλεγκτες η διαφθορά και η φοροδιαφυγή. (Με τις χώρες της Ευρωζώνης της νότιας Ευρώπης να είναι πρωταθλητές στο «άθλημα»). Η τερατώδης όμως αυτή διόγκωσή του αρχίζει να δημιουργεί τις δυνάμεις αντίδρασης (της πάλης των αντιθέτων), που δεν είναι άλλες από τους μηχανισμούς εξουσίας των κρατών, που λόγω έλλειψης πόρων εξασθενούν και μεταλλάσσονται. Άρχισε δε τελευταία να γίνεται εμφανής μια σύσφιξη των σχέσεων των εξουσιών ΗΠΑ-ΕΕ για την αντιμετώπιση του διεθνούς ανεξέλεγκτου κεφαλαίου.

Η μετάλλαξη της εξουσίας

Η μετάλλαξη των μηχανισμών (πυλώνων) εξουσίας, κυρίως των ανεπτυγμένων κρατών, επήλθε λόγω: α) Της λήξης του ψυχρού πολέμου και της εξάλειψης της δυνατότητας επεμβάσεων των στρατοκρατικών μηχανισμών, τόσο στο εξωτερικό (μετά τις αποτυχημένες επεμβάσεις στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ), όσο και στο εσωτερικό (με την αδυναμία επιβολής δικτατοριών). β) Του ότι οι δυνάμεις της στρατοκρατικής πειθαρχίας έχασαν την πρωτοκαθεδρία στους μηχανισμούς εξουσίας των κρατών και αντικαταστάθηκαν από τους μηχανισμούς της συναίνεσης με αποτέλεσμα την επικράτηση, σε όλο τον κόσμο, δημοκρατικών κυρίως πολιτευμάτων, τα οποία ελέγχονται πλέον από τους μηχανισμούς της συναίνεσης. γ) Της μετά την κατάρρευση του παγκόσμιου μονοπωλιακού καπιταλισμού παύσης της χρηματοδότησης, συντήρησης και υποστήριξης των μηχανισμών εξουσίας, από το μεγάλο πολυεθνικό κεφάλαιο, το οποίο απαλλάχτηκε από τις κρατικές εξαρτήσεις, με αποτέλεσμα οι εξουσίες να απεξαρτηθούν από αυτό. δ) Της διαδοχής σαν χρηματοδότη, των μηχανισμών εξουσίας, από τις παραγωγικές δυνάμεις (παραγωγικό κεφάλαιο και παραγωγούς), που έγινε όταν αυτές απέκτησαν αυτή τη δυνατότητα με την αύξηση των εισοδημάτων τους κατά την αναπτυξιακή περίοδο. ε) Της ανάγκης σύμπυξης μιας πρωτόγνωρης για τα πολιτικά χρονικά συμμαχίας, μεταξύ των δυνάμεων εξουσίας, με τις πάντα εκτός εξουσίας παραγωγικές δυνάμεις, απέναντι στην διογκούμενη δύναμη τόσο του υπεράκτιου διεθνούς κεφαλαίου, όσο και των άλλων αναδυόμενων πολυπολικών ανταγωνιστικών κέντρων δύναμης, η οποία άρχισε να υλοποιείται με πρωτοβουλία των κεντρικών Ευρωπαϊκών δυνάμεων στον κόσμο των ανεπτυγμένων κρατών (παρά τη σθεναρή αντίδραση της Μ. Βρετανίας).

Η μετάλλαξη του προλεταριάτου

Το προλεταριάτο κατά το τέλος της βιομηχανικής εποχής στον ανεπτυγμένο κόσμο συρρικνώνεται και απαξιώνεται. Ήδη, συμμαχώντας με τις αστικές τάξεις κατά τη μεταπολεμική αναπτυξιακή περίοδο, αύξησε τα εισοδήματά του και μετατράπηκε, κατά το μεγαλύτερο μέρος του, σε προνομιούχα τάξη («αρπακτικών») χάνοντας την επαναστατικότητά του.

Κατά τα τελευταία χρόνια, στις χώρες κυρίως της νότιας Ευρώπης, αναπτύσσεται μια νέα κοινωνική τάξη, που αποτελείται από «ανθρωπομηχανές», οι οποίες:

• α) Είναι άτομα στα οποία έχουν επενδυθεί επάνω τους τεράστια ποσά ιδιωτικών και κρατικών αποταμιεύσεων και τα οποία δεν έχουν φύλο.

• β) Είναι προβληματική η αναπαραγωγή τόσο της βιολογικής τους υπόστασης όσο και των επενδυμένων σ’ αυτά κεφαλαίων, καθώς πλήττονται από την ανεργία, την υποαπασχόληση ή είναι μικροαμοιβόμενα, λόγω του τεράστιου πλέον ανταγωνισμού. Μια ανεργία, η οποία «δόλια» αποκρύπτεται από το σύστημα, προσμετρώμενη μαζί με όλα τα άλλα είδη εργατικού δυναμικού για να μη φαίνεται το μέγεθός της.

• γ) Είναι άτομα, που μέχρι τώρα όσο ήταν ολιγάριθμα, τ’ απορροφούσε τόσο το σύστημα για την κάλυψη των μηχανισμών λειτουργίας της εξουσίας των εκλεκτών, όσο και των μηχανισμών λειτουργίας ιδιωτικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Η ελάττωση όμως των αναγκών απασχόλησής τους, τόσο από τους δημόσιους όσο και από τους ιδιωτικούς μηχανισμούς, λόγω της οικονομικής κρίσης, καθώς και η υπέρμετρη αύξηση του πληθυσμού τους, δημιουργεί στρατούς ανέργων ή υποαπασχολούμενων, που συνεχώς διογκώνονται.

• δ) Είναι άτομα, που το σύστημα εξουσίας με τους μηχανισμούς του, νέκρωσε τα εγκεφαλικά πολιτικά τους κύτταρα και τα απομάκρυνε από πολιτικές ομαδοποιήσεις και κοινωνικές διεκδικήσεις.

• ε) Είναι άτομα, απομονωμένα το ένα από το άλλο, μέσα σ’ ένα «υπερτεχνολογικό σύμπαν», στο οποίο κυριαρχούν το στρες, οι ψυχικές διαταραχές και η κατάθλιψη.

• στ) Είναι άτομα, που η απόγνωση, η αγανάκτηση και ο θυμός, σε συνδυασμό με την εκρηκτική νεανική τους επαναστατικότητα θα είναι, όταν ενεργοποιηθούν πολιτικά επικίνδυνος αντίπαλος για το σύστημα.

• ζ) Είναι άτομα, που γεννιούνται τα περισσότερα από αντιδραστικούς χώρους και δυνάμεις του συστήματος εξουσίας των εκλεκτών. Έτσι επιβεβαιώνονται και οι νόμοι του διαλεκτικού υλισμού κατά τους οποίους, το ίδιο το παλαιό κοινωνικό σύστημα δημιουργεί τις κοινωνικές δυνάμεις που θα το ανατρέψει.

• η) Είναι άτομα, που όταν έλθει το πλήρωμα του χρόνου και η ανάγκη τα ωθήσει να πολιτικοποιηθούν, η δύναμή τους θα επαυξάνεται από το γεγονός ότι θα συνδυάζουν την επαναστατικότητα της νεανικότητάς τους με την πανουργία και τη σωφροσύνη του μεγάλου κεφαλαίου που είναι επενδυμένο σε αυτά. Ο κίνδυνος δε είναι ακόμη μεγαλύτερος για το σύστημα, καθώς δεν έχει πλέον τη δυνατότητα, σε περίπτωση ενδεχόμενης ανατροπής του από αυτά, να επιβάλει στρατοκρατικές δικτατορίες.

• θ) Είναι άτομα, που λόγω της πολιτικής, οικονομικής και ανατρεπτικής τους δύναμης, είναι προορισμένα να ηγηθούν όλων των αποδυναμωμένων πλέον κοινωνικών τάξεων και συντεχνιών των παραγωγικών δυνάμεων για τη διεκδίκηση της εξουσίας.

• ι) Είναι άτομα, που βρίσκονται σ’ ένα μεγάλο υπαρξιακό δίλημμα. Ή θα μεταναστεύσουν, αναζητώντας να φτιάξουν τη ζωή τους, σε άλλες χώρες ή θα πολιτικοποιηθούν και θ’ αγωνιστούν ν’ αλλάξουν τη χώρα και τη ζωή τους σ’ αυτή.

• ια) Είναι άτομα, που αποτελούν τη μόνη αντίπαλη πνευματική δύναμη που μπορεί να συγκρουστεί με τις αντίπαλες δυνάμεις της εξουσίας των εκλεκτών. Δυνάμεις, που συγκροτούν τη βιομηχανία της συναίνεσης και της διαμόρφωσης γνώμης του συστήματος. Συστήματος, που αποτελείται από τους πολιτικούς, την εκκλησία, το κράτος – παιδεία, τα ΜΜΕ, την ελεγχόμενη λογοτεχνία και ιδιαίτερα από την τερατώδη πνευματική δύναμη, του σύγχρονου «ιερατείου» των πανεπιστημιακών καθηγητών των κοινωνικών επιστημών, που μερικοί αντικατέστησαν επάξια τους απαξιωμένους πλέον εκκλησιαστικούς «ιεροεξεταστές».

• ιβ) Είναι άτομα, που στις παρούσες συνθήκες στη χώρα μας αποτελούν μια κολοσσιαία «απολιτική» οικονομική δύναμη περίπου της τάξεως των 1.000.000 ανέργων Χ 150.000 € περίπου επενδυμένων σ’ αυτά κεφαλαίων, ιδιωτικών και δημοσίων = 150 δις €.

• ιγ) Είναι άτομα, που η συνεχής ανεργία τους και η καταστροφή των επενδυμένων σ’ αυτές κεφαλαίων με τη μορφή μιας «μαύρης τρύπας» αδράνειας, απορροφά ένα τεράστιο μέρος του παραγόμενου από τα ανεπτυγμένα κράτη πλούτου (ύλης και ενέργειας) και είναι ο βασικός παράγοντας που τα οδηγεί στην κρίση και τη χρεοκοπία.

• ιδ) Είναι άτομα τα οποία αποτελούν μια νέα κοινωνική τάξη, επιστημόνων και τεχνικών, η οποία συνεχώς διογκώνεται, ισχυροποιείται, πολιτικοποιείται και σύντομα θα διεκδικήσει μέρος της εξουσίας με τη συνεργασία των άλλων παραγωγικών δυνάμεων. Κατά πάσα δε βεβαιότητα, λόγω της ισχυρής νοημοσύνης που διαθέτει, είναι προορισμένη να ηγηθεί στον αγώνα των παραγωγικών τάξεων για την κατάκτηση της εξουσίας, όπως παλιότερα το προλεταριάτο.

Η μετάλλαξη του σοσιαλισμού

Δύο μεγάλες οικονομικό-κοινωνικές μεταβολές, αλλάζουν το πολιτικό σκηνικό των ευρωπαϊκών χωρών:
α) Η ειρηνική κατάρρευση της ΕΣΣΔ και του κοινωνικού συστήματος του σοσιαλισμού, το οποίο είχε σαν βάση την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και του κρατικού σχεδιασμού της παραγωγικής λειτουργίας και της απασχόλησης.
β) Η αποκρατικοποίηση όλων των κοινωνικοποιημένων μονοπωλιακών παραγωγικών οργανισμών σε όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη και η κυριαρχία των αγορών σε όλη την παραγωγική διαδικασία και την απασχόληση.

Ως εκ τούτου εξέλειψε η ανάγκη ύπαρξης σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες, των σοσιαλιστικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων και της σοσιαλιστικής και σοσιαλδημοκρατικής ιδεολογίας, καθόσον μια επανακοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, ειρηνικά με τη συναίνεση των πολιτών είναι ουτοπία. (Αυτό αποδεικνύεται και από την ήδη συρρίκνωση και απαξίωσή τους). Για το λόγο αυτό τα υφιστάμενα ακόμη σοσιαλιστικά ή σοσιαλδημοκρατικά κόμματα των ευρωπαϊκών κρατών θα πρέπει να αντικατασταθούν με νέα. Κόμματα, που θα εκφράζουν νέες ιδεολογίες και οράματα, για την υπεράσπιση των κοινωνικών τάξεων που εκπροσωπούν, μέσα στα πλαίσια του επικρατούντος συστήματος λειτουργίας της κοινωνίας, της δημοκρατίας και του ανταγωνιστικού καπιταλισμού.
Η ισχυροποίηση των νέων αυτών κομμάτων, που θα καταλάβουν την εξουσία θα είναι ευθέως ανάλογη με την πολιτικοποίηση του λαού που τα στηρίζουν. Η πολιτικοποίηση των λαών είναι ευθέως ανάλογη με την αποκάλυψη και τη διοχέτευση πληροφοριών που προσλαμβάνουν, ιδιαίτερα αυτών που αφορούν τη λειτουργία, την εξακριβωσιμότητα και την αξιοκρατία των μηχανισμών της εξουσίας.
Μιας, νέου είδους, εξουσίας που πρώτο της μέλημα θα πρέπει να είναι η υπεράσπιση των εισοδημάτων των παραγωγών που με τη φορολόγηση τους θα εξασφαλίζει την υπόστασή της.

Η υπεράσπιση και η αύξηση των εισοδημάτων των παραγωγών μπορεί να επιτευχθεί κυρίως: α) Με την αύξηση της παραγωγικότητας και της απασχόλησης. β) Με την εκμετάλλευση του συγκριτικού πλεονεκτήματος της απασχόλησης των «ανθρωπομηχανών», με τη δημιουργία νέων προϊόντων που μπορούν να παραχθούν από αυτές και νέων αγορών, χωρίς την οποία οποιοσδήποτε ρυθμός ανάπτυξης και αν επιτευχθεί στο λοιπό επιχειρησιακό χώρο κάθε κράτους, δεν θα είναι αρκετός για να καλύψει τις ζημιές που προκαλεί η αδράνεια των «ανθρωπομηχανών». γ) Με τον περιορισμό της φοροδιαφυγής, τόσο στο εσωτερικό όσο και στην προς το εξωτερικό διαρροή αφορολόγητου πλούτου μέσω offshore εταιρειών των φορολογικών παραδείσων. δ) Ο περιορισμός της διαφθοράς, κυρίως των μηχανισμών εξουσίας, που με αυτή διοχετεύεται δημόσιος πλούτος προς τις εξωχώριες τράπεζες εχεμύθειας.
Όλα όμως τα κόμματα και όχι μόνο τα σοσιαλιστικά θα πρέπει στον ανεπτυγμένο κόσμο να μεταλλαχτούν καθώς εξέλειψε ο λόγος να διαχωρίζονται σε αριστερά και δεξιά προοδευτικά ή συντηρητικά, σοσιαλιστικά ή καπιταλιστικά κτλ. και να πάψουν να εμφανίζονται ( με λαϊκισμό) σαν υποστηρικτές ενός κοινωνικού κράτους, πράγμα το οποίο στη σύγχρονη εποχή είναι αυτονόητο.
Τα νέα, μεταλλαγμένης μορφής, κόμματα είναι υποχρεωμένα να δραστηριοποιούνται πλέον στο νέο κοινωνικό χώρο των ανεπτυγμένων χωρών, ο οποίος έχει ήδη διαμορφωθεί και στον οποίο λειτουργούν τρία βασικά κέντρα δύναμης: α) Τα εκτός εξουσιών συσσωρευμένα παγκόσμια κεφάλαια σαν ενιαίο σύνολο με ενιαία ηγεσία (Σίτι). β) Τους μηχανισμούς εξουσίας των κρατών (με νέα δομή). γ) Τις παραγωγικές δυνάμεις των κρατών (εσωτερικά κεφάλαια – παραγωγοί). Τρία κέντρα δύναμης, που συγκρούονται ή συμμαχούν μεταξύ τους, προωθώντας τις κοινωνικές εξελίξεις.

Τελικά το πρόβλημα είναι, οι κοινωνικοί στοχαστές να ανακαλύψουν, πώς λειτουργούν, όχι ο «κόσμος» αλλά οι «διαφορετικοί κόσμοι», και πώς συγκρουόμενοι θα εξελιχθούν.
Τα δε κράτη, για να υπερασπίσουν την ύπαρξη και την ευημερία τους πρέπει, και να καταλάβουν τη λειτουργία της «μηχανής», και να συντάσσονται με τα άλλα κράτη που αποτελούν τον «κόσμο» τους, παραχωρώντας μέρος της εξουσίας τους, για να τον θωρακήσουν και να τον ισχυροποιήσουν, ώστε δυνατότερος να αντιπαρατεθεί και να συγκρουστεί με τους άλλους «κόσμους των αρπακτικών» στον οικονομικό στίβο, για το μοίρασμα του παγκόσμιου πλούτου.

«Παρατηρητής της Θράκης»