Ο Θυμός και ο Φόβος…

Γράφει ο XPHΣTOΣ B. MAΣΣAΛAΣ* πρώην Πρύτανης Πανεπ. Ιωαννίνων (proinoslogos gr)

-

Ο ανθρώπινος φόβος πηγάζει από τις φυσικές μας αδυναμίες και την ανεπάρκεια των ρυθμίσεων των ανθρώπινων σχέσεων στην οικογένεια, το κράτος, την κοινωνία. Με τις φυσικές αδυναμίες  μπορούμε να συμφιλιωθούμε, αφού δεν μπορούμε ούτε να κυριαρχήσουμε πάνω στη φύση, ούτε φυσικά να ακυρώσουμε τις συνέπειες του χρόνου στην υλική μας υπόσταση. Η γνώση των ορίων, η παιδεία και η αποδοχή της κοινής ανθρώπινης μοίρας, ίσως μπορούν να μας βοηθήσουν να αποτρέψουμε κάποιους φόβους και κάποιους άλλους να τους μετριάσουμε.

Η κοινωνική προέλευση των φόβων συνδέεται με την ελλειμματική οργάνωση της κοινωνίας. Αυτή δημιουργεί την ανασφάλεια και την περιθωριοποίηση.
Ο άνθρωπος ζει στην κινούμενη άμμο της τυχαιότητας και το σύγχρονο κράτος καλείται να διαχειριστεί τις καταστάσεις που δημιουργούν το φόβο. Η ασφάλεια των προσώπων, η απάλειψη της φτώχειας που γεννά την απελπισία και την υποταγή, η προστασία της περιουσίας και η πρόσβαση στην εκπαίδευση, είναι κάποιες από τις αναγκαίες συνθήκες που η ικανοποίησή τους μπορεί να δώσει στους ανθρώπους το δικαίωμα της πολιτικής συμμετοχής. Καμιά έκφραση της δημοκρατίας δεν πρέπει να αναμένεται από ένα πολιτικό κράτος, που δεν είναι και κοινωνικό κράτος.
Ο θυμός των απελπισμένων δεν αποτελεί έκφραση δημοκρατικής συμμετοχής, γιατί ο επιδιωκόμενος στόχος είναι η έκφραση της δυσαρέσκειας και της εκδίκησης για ό, τι έχει συμβεί σε προσωπικό, κυρίως, επίπεδο και σε έλλειψη προοπτικής. Οι πλατείες των κοινών τόπων που γέννησε η κρίση είναι η απόδειξη.
Η χώρα μας βρίσκεται σε αποσύνθεση και οι πολιτικές δυνάμεις  που καλούνται να δώσουν λύση στο οξύτατο οικονομικό της πρόβλημα, ήταν και είναι μέρος του. Δεν μπορούν να εμπνεύσουν το λαό  και μάλιστα αναπαράγουν τον ξεπερασμένο πολιτικό λόγο.
Τα μηνύματα από τις δημοσκοπήσεις για τα αποτελέσματα των επικείμενων εκλογών γεννούν μελαγχολία και φόβο… Το πρόβλημα είναι: πώς θα βρει η χώρα το δρόμο εξόδου από την κρίση με πολιτικούς που δεν εμπνέουν και με πολίτες θυμωμένους;
Η σκέψη και μόνον ότι η χώρα θα βρίσκεται σε κατάσταση πολιτικής αστάθειας και με προβλήματα που η αντιμετώπισή τους απαιτεί γενναίες αποφάσεις, δημιουργεί πανικό. Η ανανέωση του πολιτικού συστήματος, που θα μετρίαζε τις ακρότητες, δεν έχει υπάρξει και  ο διευρυνόμενος όγκος των απελπισμένων αυξάνει την εντροπία του κοινωνικού συνόλου. Αναζητείται λύση…
Οι πολιτικοί μας δεν φαίνεται να σκέπτονται με όρους εθνικής σωτηρίας και έτσι το πρόβλημα γίνεται πιο έντονο. Η πιθανότητα να συμπράξουν τα πολιτικά κόμματα για αντιμετώπιση της κρίσης είναι σχεδόν ανύπαρκτη και η χώρα θα αφεθεί στων ανέμων τη διάθεση.
Όσον αφορά στην ψήφο των πολιτών, από τις δημοσκοπήσεις γίνεται φανερό ότι αυτή  καθορίζεται κυρίως από συναισθηματικούς λόγους. Κάποια από τα πολιτικά κόμματα, στην αγωνιστική τους αντιπαράθεση, δεν δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες να ταυτιστούν με διαφορετικές προσεγγίσεις, που να είναι συμβατές με τις δεσμεύσεις της χώρας.
Η σημερινή κατάσταση δίνει χώρο στο λαϊκισμό που προσφέρει συλλογικές μορφές ταύτισης που η επικράτησή τους θα οδηγήσει με βεβαιότητα τη χώρα στην πλήρη κατάρρευση.
Από εδώ αρχίζει η ευθύνη της πνευματικής ηγεσίας. Οι διανοούμενοι πρέπει να αναλάβουν ρόλο και να εξηγήσουν στους πολίτες την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα και τις ευθύνες τους.
Οι πολίτες γνωρίζοντας που θα οδηγηθεί η χώρα με τις επιλογές τους, θα σκεφτούν με ωριμότητα και θα δρομολογήσουν  την ομαλή της μετάβαση στη νέα εποχή…
✴✴✴
* Ο Καθηγητής κ. Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι πρ. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

 proinoslogos gr