Τοπικά έθιμα του Πάσχα των Ελλήνων ...

Πολλά και εντυπωσιακά τοπικά έθιμα που κρατούν χρόνια αναβιώνουν το Πάσχα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Με ρουκετοπόλεμο στη Χίο, αερόστατα στο Λεωνίδειο και σαϊτοπόλεμο στην Καλαμάτα, οι Έλληνες ετοιμάζονται να τηρήσουν και εφέτος τα αναστάσιμα έθιμα με τον παραδοσιακό εντυπωσιακό τρόπο.

Ο ουρανός στο Λεωνίδιο γεμίζει με εκατοντάδες μικρές φωτιές, οι σαΐτες των κλεφτών και των αρματωλών εντυπωσιάζουν στην Καλαμάτα, ενώ χιλιάδες ρουκέτες ανταλλάζουν οι ενορίτες στο Βροντάδο της Χίου, στον ιδιότυπο πόλεμο.

Στην Καλαμάτα, την Κυριακή του Πάσχα αναβιώνει ένα ξεχωριστό τοπικό έθιμο, ο σαϊτοπόλεμος, του οποίου οι ρίζες βρίσκονται αρκετά πίσω στον χρόνο, στους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821.

Οι συμμετέχοντες αρκετοί ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές, οπλισμένοι με σαΐτες που έχουν κατασκευάσει μόνοι τους από χαρτονένιους σωλήνες γεμισμένους μπαρούτι, αρχίζουν την εκτόξευση και ξεσηκώνουν το πλήθος που παρακολουθεί. Τα "μπουλούκια", όπως ονομάζονται οι ομάδες των σαϊτολόγων, αναβιώνουν το έθιμο που δίνει έμφαση στην εφευρετικότητα των Ελλήνων και θυμίζει τον ηρωισμό τους επί Τουρκοκρατίας.

Στο Λεωνίδιο*, το βράδυ της Ανάστασης γεμίζει ο ουρανός από φωτεινά "αερόστατα" τα οποία ανυψώνονται από τους πιστούς κάθε ενορίας.

Στη Χίο, ο ρουκετοπόλεμος είναι ένα παλιό Βρονταδούσικο έθιμο που έχει τις ρίζες του στους χρόνους της τουρκικής κατοχής. Αρχικά, οι κάτοικοι των ενοριών του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας Ερειθιανής, εκκλησιών που βρίσκονται αντικριστά, έφτιαχναν αυτοσχέδια κανονάκια.

Με το πέρασμα του χρόνου όμως αυτά εξελίχθηκαν σε αυτοσχέδιες ρουκέτες, βεγγαλικά, φτιαγμένα από νίτρο, θειάφι και μπαρούτι. Η προετοιμασία των ρουκετών αρχίζει μήνες πριν από την νύχτα της Ανάστασης, ενώ το θέαμα που δημιουργείται στον ουρανό του Βροντάδου είναι φαντασμαγορικό. 

pathfinder.gr

-----------

*"Xριστός Ανέστη" με εντυπωσιακά αερόστατα στο Λεωνίδιο

Κάθε χρόνο, αναβιώνει εκεί ένα από τα μοναδικά και πλέον φαντασμαγορικά αναστάσιμα έθιμα της Ελλάδος.

Το ξεχωριστό χρώμα το δίνει το πέταγμα των "αερόστατων" το βράδυ της Ανάστασης, ένα έθιμο που απαντάται μόνο στη πόλη αυτή.

Με το "Χριστός Ανέστη" από τις πέντε ενορίες παίρνουν φωτιά οι κολλημάρες των αεροστάτων.
Είναι ποτισμένες με λάδι και πετρέλαιο και γεμίζουν με ζεστό αέρα τα αερόστατα.

Με ένα τεχνικό "στρίψιμο" τα ωθούν οι ενορίτες προς τα πάνω απελευθερώνοντάς τα κι εκείνα ανεβαίνουν στα μεσούρανα. Για 30-40 λεπτά κατακλύζουν τον ουρανό, προσθέτοντας 500-600 "αστέρια" σ΄ αυτά της ανοιξιάτικης αναστάσιμης νύκτας.

Οι "αποτυχίες" φέρνουν πειράγματα
Όταν καίγεται κάποιο αερόστατο από υπερβολικά μεγάλη κολλημάρα ή από πολύ πετρέλαιο ή ακόμη όταν μπερδεύεται στα σύρματα της ΔΕΗ, η αγωνία κορυφώνεται, διότι οι ανταγωνιστές των άλλων ενοριών κρατούν "λογαριασμό" αποτυχιών, για να ακολουθήσουν τα πειράγματα το πρωί της Κυριακής του Πάσχα στην ψησταριά του Δήμου.

Τα αερόστατα, αφού ετοιμάζονται από τα παιδιά εβδομάδες πριν, από κάθε ενορία, αφήνονται εκατό με εκατόν είκοσι.
Δε γνωρίζουμε την προέλευση του εθίμου, αλλά οι παλιότεροι θυμούνται ότι ξεκίνησε περίπου το 1910-1915 , από τον ΠαπαΔημήτρη Κουτσογιάννη ή τον Ευάγγελο Καρακλή.

Μ. Παρασκευή Οι πέντε Επιτάφιοι ξεκινούν από τις εκκλησίες συνοδευόμενοι από το μεγάλο ξύλινο Σταυρό, όλα τα εξαπτέρυγα, όλο το εκκλησίασμα και τους ιερείς με την επίσημη φορεσιά τους, συναντώνται στην προ του Ηρώου Πεσόντων πλατεία.

Μ. Σάββατο
Ένταση, αναμονή και σκοτάδι. Πρόσωπα φωτισμένα από τα φαναράκια των μικρών και τα κεριά. Πλησιάζει η μεγάλη στιγμή της Αναστάσεως. Η μικρή όμορφη και γραφική πρωτεύουσα της Τσακωνιάς μετατρέπεται σ΄ ένα γιγάντιο σκηνικό θεάματος, ήχου και φωτός.
Από τη μια τα βαρελότα, από την άλλη 500-600 αερόστατα ξεκολλούν από τη γη, για να ταξιδέψουν με ορμή στην αρχή και νωχελικά κατόπιν το ταξίδι τους προς τ΄ αστέρια. Η παράδοση λέει πως όποιες καιρικές συνθήκες και να επικρατούν, ξαφνικά τη στιγμή της Αναστάσεως επικρατεί σχετική νηνεμία με ελαφρό δυτικό αεράκι. Οι φωτιές από τις κολλημάρες των αεροστάτων πολλές φορές γίνονται ορατές μέχρι τις Σπέτσες και το Ναύπλιο.

Κυριακή του Πάσχα
Ο Δήμος, χρόνια τώρα, στήνει στον κήπο του Δημαρχείου, σούβλες με αρνιά και κοκορέτσια και φιλεύει όλους τους επισκέπτες με καλόπιοτο κρασί, νόστιμους μεζέδες και κόκκινα αυγά.
Στην Ακολουθία της Αγάπης, το απόγευμα, στην πλατεία 25ης Μαρτίου το Ευαγγέλιο διαβάζεται και στην Τσακώνικη διάλεκτο.

Φουστανελοφόροι και τζουμπελούδες (ο τζουμπές ήταν η τοπική επίσημη γυναικεία φορεσιά του Πραστού) χορεύουν τον Τσακώνικο και άλλους δημοτικούς χορούς. Η μουσική είναι πάντα ζωντανή από λαϊκούς ντόπιους οργανοπαίκτες. Προσφέρονται σ΄ όλους παραδοσιακές δίπλες που νοικοκυρές έφτιαξαν στα σπίτια τους.Το γλέντι κρατά γερά, κανένας δε βγαίνει από το χορό και πώς να βγει άλλωστε, αφού χορός της Αγάπης είναι αυτός.

pathfinder.gr  

----------------------------------

Εθνολογία, Λαογραφία και Πολιτισμός (ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ:38)