Το Μεγάλο Ζητούμενο...

Γράφει ο XPHΣTOΣ B. MAΣΣAΛAΣ* 
πρώην Πρύτανης Πανεπ. Ιωαννίνων
*  Η εποχή μας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως εποχή του φόβου. Φόβος από την ταχύτητα των αλλαγών, φόβος από την ανεργία, φόβος από τις διευρυνόμενες ανισότητες, φόβος από την οπισθοχώρηση του κράτους πρόνοιας, φόβος από τη συρρίκνωση της δωρεάν παιδείας, φόβος από τα θλιμμένα βλέμματα των παιδιών μας.

Ζήσαμε μια περίοδο σταθερότητας, με την ψευδαίσθηση ότι οι συνθήκες της ζωής θα βελτιωνόταν συνεχώς. Τώρα συνειδητοποιούμε ότι υποθηκεύσαμε το μέλλον και φτάσαμε πιο κοντά στην αβεβαιότητα. Κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει τι είδους κόσμο θα κληρονομήσουν τα παιδιά μας, γιατί τα προβλήματα σε παγκόσμια κλίμακα μπλέκονται και γεννούν απρόβλεπτες συνθήκες σε όλες σχεδόν τις χώρες. Η δική μας χώρα έχει τις γνωστές ιδιαιτερότητες, που ενισχύουν τις δυσμενείς επιπτώσεις  από τις διεθνείς οικονομικές αναταράξεις στη λειτουργία της.
Παρόμοιες εποχές έζησε η χώρα και στο παρελθόν, και θα ήταν παράλογο να αγνοήσουμε τα μαθήματα που αυτές μας δίδαξαν. Το πολιτικό κλίμα που επικρατεί στις μέρες μας συνηγορεί στο να  κάνουμε καινούργια λάθη που θα έχουν ολέθριες συνέπειες για το παρόν και το μέλλον της.
Με τα πιο πολλά προβλήματα που γεννούν ανασφάλεια, δηλαδή φόβο, έχουμε εξοικειωθεί κι’ αυτό είναι πρόβλημα. Οι νέες πηγές ανασφάλειας που θα κυριαρχήσουν τα επόμενα χρόνια, σε πλανητικό επίπεδο,  είναι δύσκολο να οριστούν. Κάποιες απ’ αυτές  θα μπορούσαν να είναι: η κλιματική αλλαγή, η παρακμή αυτοκρατοριών, οι μικροί πόλεμοι, η αδυναμία ηγεσιών να κατανοήσουν τις ανακατατάξεις, οι φονταμενταλισμοί, η αναβίωση προβλημάτων που βρίσκονται εν υπνώσει.
Όσο πιο αδύναμο το κράτος, τόσο πιο δύσκολο αυτό να ανταποκριθεί στα προβλήματα που φέρνει η νέα εποχή. Η πίστη στην «αγορά» δεν είναι ικανή να στηρίξει την κοινωνική συνοχή σε περιόδους που δοκιμάζονται αξίες, δομές και η ίδια η δημοκρατία. Οι πολιτικοί μας, σχεδόν όλοι, αρέσκονται να διακηρύσσουν ότι υπάρχει μια αναγκαία σχέση ανάμεσα στη δημοκρατία, τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και την οικονομική πρόοδο. Για τον περισσότερο κόσμο όμως που ζει το δράμα της κρίσης, αλλά και των παγκόσμιων απειλών, η αξιοπιστία  του πολιτικού συστήματος εδράζεται κυρίως στην τάξη και την προβλεψιμότητα. Το γεγονός αυτό γεννά κινδύνους για την ίδια τη δημοκρατία και τρέφει τους νοσταλγούς των αυταρχικών καθεστώτων.
Το  καθήκον των πολιτικών μας, αλλά και των πολιτών, είναι να ξαναδιαβάσουν την ιστορία και να διδαχτούν απ’ αυτή. Η διατήρηση κάποιων αξιών του παρελθόντος  είναι αναγκαία, για να μπορέσουμε να προσανατολιστούμε στο αβέβαιο μέλλον. Άλλωστε, το παρελθόν έχει καλύτερο φωτισμό από ό, τι το ομιχλώδες μέλλον.
Οι αξίες αυτές, κατά τη γνώμη μου, περιλαμβάνονται στον όρο δημοκρατία. Όταν όμως οι πολίτες παρακολουθούν στο «ναό της δημοκρατίας», τη Βουλή, να διεξάγονται συζητήσεις για το μέλλον των παιδιών τους με τρόπο που ούτε σε συνέλευση κουφών δεν θα μπορούσαν να φανταστούν, η ανασφάλεια  ανατροφοδοτείται και μαζί  ο φόβος για το μέλλον της ίδιας της δημοκρατίας.
Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που βιώνουμε, το αξιόπιστο και αποτελεσματικό κράτος και η λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών είναι τα ζητούμενα. Μια τέτοια προοπτική απαιτεί νηφαλιότητα και διανοητική εντιμότητα από όλους τους πολιτικούς  και ενεργούς πολίτες. Κι αυτό είναι το Μεγάλο Ζητούμενο…
✴✴✴
* Ο Καθηγητής κ. Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι πρώην Πρύτανης
E-mail: cmasalas@cc.uoi.gr
 .proinoslogos.gr
24/11/12 
----

• Απληστία, κρίση και σύγκρουση γενεών