Ο Τραπεζίτης και η Συνείδηση

Αλέξανδρος Κορυζής [1]

ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΠΑΤΑΚΑΚΗ (Enet)
Ο Αλέξανδρος Κορυζής υπήρξε χαρακτηριστικό παράδειγμα επαγγελματία τραπεζίτη. Διορισθείς στην Εθνική Τράπεζα το 1903, έφτασε το 1928 να γίνει υποδιοικητής της. Πήρε ενεργό μέρος στην αναμόρφωση του τραπεζιτικού συστήματος της Ελλάδας, που επιχείρησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και συνέβαλε καθοριστικά στη δημιουργία της Αγροτικής Τράπεζας.  

ο 1939, ο Κορυζής βρίσκεται και πάλι στην Εθνική. Από τη θέση του διοικητή, αυτή τη φορά, προχώρησε στην πραγματοποίηση μελετών για πιθανές μελλοντικές επενδύσεις της τράπεζας. 
Ενα από τα σχέδια που αποφάσισε να χρηματοδοτήσει ο Κορυζής ήταν η δημιουργία της Ανωνύμου Εταιρείας Κεραμευτικής Λαυρίου (ΑΚΕΛ). Την ιδέα και το αίτημα είχαν υποβάλει στην Εθνική ιδιώτες. Η τράπεζα εκτίμησε την πρόταση και έκρινε πως η σύσταση μιας τέτοιας επιχείρησης μπορούσε αφ' ενός να είναι επικερδής, αφ' ετέρου «εθνικώς ωφέλιμη».

Κύρια δραστηριότητα της ΑΚΕΛ θα ήταν η κατασκευή ειδών πορσελάνης. (αντικείμενα οικιακής χρήσης, πιάτα, εξαρτήματα ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων κ.λπ.). Η πρώτη ύλη για την παραγωγή πορσελάνης υπήρχε εν αφθονία στην Ελλάδα. Επειδή, όμως, η χώρα δεν διέθετε τα μέσα για να την επεξεργαστεί, υποχρεωνόταν να την εξάγει σε χαμηλές τιμές και να την επανεισάγει ως έτοιμο προϊόν (που κόστιζε ακριβά). Ετσι, έχανε συνάλλαγμα. Η Εθνική Τράπεζα ανέλαβε να χρηματοδοτήσει την ανέγερση των απαραίτητων εγκαταστάσεων σε δικό της οικόπεδο στο Λαύριο και να συμμετάσχει με ποσοστό στην ίδρυση της ΑΚΕΛ.
Το 1941 ξεκίνησε η λειτουργία της. Το εγχείρημα «περπάτησε» με ομολογουμένως ενδιαφέροντα έως και εντυπωσιακά αποτελέσματα μέχρι το 1955, οπότε η Εθνική απέσυρε την υποστήριξή της. Η ΑΚΕΛ πνίγηκε στα χρέη και έκλεισε τελικώς το 1957. Η περίπτωσή της ωστόσο είναι ενδεικτική του τραπεζιτικού μοντέλου που υποστήριξε ο Κορυζής και το οποίο εν ολίγοις συνοψιζόταν στην αντίληψη ότι: το χρήμα που εμπορεύονταν οι τράπεζες έπρεπε να τίθεται στην υπηρεσία της παραγωγικής ανάπτυξης κατά τρόπο τέτοιο που να προκύπτει όφελος για όλους τους εμπλεκόμενους στην «εθνική οικονομία» παράγοντες. Και στον όρο «παράγοντες» περιελάμβανε και την κοινωνία.
Την περίοδο 1936-1939 ο Κορυζής ανέλαβε το υπουργείο Πρόνοιας στη φασίζουσα κυβέρνηση του Ι. Μεταξά. Οχι για λόγους ιδεολογικής ταύτισης με το καθεστώς, αλλά από αφοσίωση στην πολιτική τάξη. Αλλωστε ο Κορυζής ήταν επιλογή του βασιλιά Γεωργίου Β', του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα δηλαδή και εγγυητή αυτής της «τάξης», και όχι του Μεταξά. Καθ' όσον διάστημα ο Κορυζής παρέμεινε στο υπουργείο Πρόνοιας έκανε πράξη τη θέση περί μερίσματος του συνόλου της ελληνικής κοινωνίας στα κέρδη από τη λειτουργία της οικονομίας, στήνοντας ένα σοβαρό σύστημα υγείας (αυτό που αργότερα χρησιμοποιήθηκε από τους υποστηρικτές του Μεταξά ως τεκμήριο για την αναγόρευσή του σε δημιουργό του κράτους πρόνοιας).
Ο Αλέξανδρος Κορυζής ορκίστηκε πρωθυπουργός για ένα τρίμηνο μετά το θάνατο του Μεταξά. Τον Απρίλιο του 1941 αυτοκτόνησε, καθώς η συνείδησή του δεν του επέτρεπε να παραδώσει τη χώρα στους Γερμανούς.
Με αφορμή τη διαδρομή του Κορυζή και σε καιρό ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών ίσως θα έπρεπε να αναλογιστούμε: α) ποιος είναι (ή ορθότερα πρέπει να είναι) ο λόγος ύπαρξης και συμμετοχής τους στην οικονομία, αλλά και β) ότι υπάρχει μια λεπτή γραμμή που διαφοροποιεί τον «έντιμο» υποστηρικτή από τον υπηρέτη των συμφερόντων των καρχαριών ενός πολιτικο-οικονομικού συστήματος. 
.enet.gr
5/5/13
--
-
*[1] Αλέξανδρος Κορυζής. Τον Απρίλιο του '41 ήταν πρωθυπουργός. Αυτοκτόνησε για να μην υπογράψει την παράδοση της χώρας στους Γερμανούς