Mε κριτικό πνεύμα...

Γράφει ο XPHΣTOΣ B. MAΣΣAΛAΣ* πρώην Πρύτανης Πανεπ. Ιωαννίνων

  Η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων βρίσκεται σε αδυναμία να κατανοήσει τους φιλοσόφους. Το λεξιλόγιο, η δομή των νοημάτων, η αφαίρεση και η συνεχής αναφορά σε ομοτέχνους τους, διακόπτουν γρήγορα κάθε προσπάθεια κατανόησής τους. Το γεγονός αυτό, μάλλον, συντηρεί το κύρος τους.
Στο πεδίο της ακατανοησίας έχουν προστεθεί και οι οικονομολόγοι. Δεν είναι πολλοί οι «αμύητοι» που θα αμφισβητήσουν τις αναλύσεις τους και ιδιαίτερα των οικονομικών επιτελείων των κυβερνήσεων. Βέβαια, στην περίπτωση της πατρίδας μας, οι πολίτες βιώνουν την αναντιστοιχία μεταξύ των δηλώσεων του υπουργού οικονομικών και του επιπέδου διαβίωσής τους. Παρόλα αυτά, οι διαφωνούντες θα αντιμετωπιστούν ή αντιμετωπίζονται όπως αντιμετώπιζε ο ιερέας το ποίμνιό του το μεσαίωνα, δηλαδή ότι αυτά είναι ζητήματα που δεν χρειάζεται να τους απασχολούν. Η γοητεία απαιτεί δυσνόητη γλώσσα, προσιτή στους μυημένους, ενώ οι άλλοι πρέπει να αρκεστούν στην πίστη.

Στο πρόσφατο παρελθόν οι κομματικοί στρατοί ακολουθούσαν τη «σοφία» του κόμματος και τώρα οι απελπισμένοι τις απλουστευμένες εκδοχές αντιμετώπισης της κρίσης από τους κάθε πολιτικής απόκλισης λαϊκιστές.
Το πρόβλημα στις μέρες μας είναι ότι για να μάθουμε να κάνουμε κριτική σε αυτούς που μας κυβερνούν ή προσπαθούν να μας κυβερνήσουν, χρειαζόμαστε κριτικό πνεύμα. Ιδιαίτερα, οι νέοι πρέπει να ιεραρχήσουν τα προβλήματα που τους απασχολούν και να απαιτήσουν κατανοητές απαντήσεις που οδηγούν στη λύση τους. Η γλώσσα της πολιτικής έχει χάσει την ουσία και το νόημά της, δεν εμπνέει και μάλιστα απομακρύνει τους νέους από τους πολιτικούς θεσμούς.
Σύμφωνα με διακεκριμένους κατανοητούς πολιτικούς διανοητές (π.χ. Tony Judt: Τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα. Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2012), η σημερινή πολιτική τάξη δεν αντιμετωπίζει  με ευαισθησία τις ηθικές και κοινωνικές της ευθύνες. Η εποχή μας, όσον αφορά την πολιτική, είναι εποχή πυγμαίων.
Εκείνοι που θα ξαναφέρουν την πολιτική στα σωστά της μέτρα είναι μόνο οι ενεργοί πολίτες. Οι δημοκρατίες υπάρχουν μόνο χάρη στην ενεργό συμμετοχή των πολιτών στη διαχείριση των δημοσίων πραγμάτων. Το έλλειμμα δημοκρατίας που μαστίζει τον κόσμο, οφείλεται στο ότι οι πολίτες απεμπόλησαν την πολιτική και την άφησαν στα χέρια των μικρών και μοιραίων που γέννησαν τη διαφθορά και τη συναλλαγή.
Ζούμε σε μια περίοδο μετάβασης... Η χρεοκοπία της δημοκρατίας μαστίζει τον κόσμο ολόκληρο και το χρήμα αντικατέστησε τους θεσμούς της.
Είναι καιρός να εγκύψουμε στην ουσία της δημοκρατίας και να εργαστούμε όλοι να δούμε την πραγματική της λειτουργία. Διαφορετικά θα ψάχνουμε στα λεξικά να εξηγήσουμε τους δυσνόητους όρους που φέρνουν την ευημερία των αριθμών και τη δυστυχία στη ζωή μας.

• Δεν ξέρουμε τι είδους κόσμο θα κληρονομήσουν τα παιδιά μας, αλλά δεν μπορούμε να κοροϊδεύουμε άλλο τους εαυτούς μας, υποθέτοντας ότι θα μοιάζει κάπως με το δικό μας.

✴✴✴
* Ο Καθηγητής κ. Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι πρώην Πρύτανης
του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. E-mail: cmasalas@cc.uoi.gr
proinoslogos.gr
21/9/13